U Općoj bolnici "Prim. dr. Abdulah Nakaš", na Odjeljenju za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, dr. Amra Osmanagić je održala predavanje o hroničnoj obstruktivnoj bolesti. Predavanje je realizovano u sklopu realizacije godišnjeg plana kontinuirane edukacije.
HOPB predstavlja patološko stanje karakterizirano ograničenjem zračnog protoka koje nije potpuno reverzibilno. To je obično progredirajuće stanje udruženo sa abnormalnim upalnim odgovorom pluća na štetne agense. Egzacerbacije i komorbiditeti doprinose ozbiljnosti HOPB. U literaturi se pod ovim pojmom obično podrazumijeva kombinacija hroničnog bronhitisa i emfizema.
Patogenezu HOPB najbolje oslikava kaskadni lanac gdje usljed utjecaja štetnog agensa dolazi do upale, te usljed reakcije (T limfociti, makrofagi i neutrofili) dolazi do oslobađanje proteaza. Nastaje posljedična mukocilijarna disfunkcija, što se opet posljedično manifestira sa hipersekrecijom, gustim mukusom i oštećenim mukoclijarnim elevatorom. Lančano slijedi opstrukcija disajnih puteva, a tokom vremena dolazi i do strukturalnih promjena (remodeliranja) u šta ubrajamo hiperplaziju epitela, hipertrofiju bronhalnih žlijezda i metaplaziju vrčastih ćelija.
HOPB predstavlja veliki javnozdravstveni problem u svijetu s obzirom na to da ima visoku prevalencu (do 600 miliona oboljelih u svijetu), visok morbiditet (čest uzrok hospitalizacija, na koju se troši preko 75 % ukupnih troškova za HOPB), visok mortalitet (četvrti vodeći uzrok smrtnosti), te ogromnih troškova liječenja (iznose 2-5 puta više u odnosu na troškove liječenja astme). HOPB je jedna od najlošije dijagnosticiranih bolesti u modernoj medicini, s obzirom na to da 56-85 % slučajeva HOPB nema postavljenu dijagnozu.
Faktori rizika za HOPB su pušenje, izloženost profesionalnoj prašini i kemikalijama, okolišnom duhanskom dimu, vanjskom i unutarnjem zagađenju zraka. U fakore rizika spadaju i osobe starije životne dobi, genetska predispozicija, infekcije, te socio-ekonomski status.
Klinički, dijagnozu HOPB treba razmotriti kod pacijenata sa dispneom, hroničnim kašljem i stvaranjem sputuma i/ili istorijom izloženosti faktorima rizika. Spirometrija je potrebna za potvrdu dijagnoze; prisustvo post-bronhodilatatornog FEV1/FVC < 0.70 potvrđuje prisustvo trajnog ograničenja strujanja vazduha, te samim tim i HOPB. Klasifikacija HOPB se vrši na osnovu spirometrijskog nalaza. Neophodna je iscrpna anamneza, historija bolesti, a u fizikalnom statusu treba obratiti pažnju na respiratorne i sistemske znake HOPB. Klinička slika emfizema se razlikuje od kliničke slike hroničnog bronhitisa (pink puffers vs blue bloaters).
Diferencijalno dijagnostički razmotriti astmu, hronično srčano popuštanje, bronhiektazije, tuberkulozu, obliterativni bronchiolitis, difuzni panbronhiolitis
Liječenje HOPB zahtijeva usmjerenost na ključne elemente koji doprinose adekvatnom tretmanu ovog oboljenja. Tu spadaju prestanak pušenja, farmakološka terapija (bronhodilatatori, agonisti beta 2 adrenergičkih receptora, ksantinski preparati, inhalacijski kortikosteroidi, antiholinergici), dugotrajna kiseonička terapija, plućna rehabilitacija, ishrana, hirurške intervencije u i za HOPB, te spavanje.
Plućna rehabilitacija je multidisciplinarni program koji je individualno skrojen i dizajniran da optimizira fizikalni i socijalni izgled i autonomiju pacijenta. Plućnu rehabilitaciju bi trebalo provoditi kod pacijenata koji imaju dispneu ili druge respiratorne simptome, reduciranu toleranciju na napor, restrikciju aktivnosti zbog bolesti ili oslabljenog zdravstvenog statusa. I poslije najuspješnije medikamentne terapije, kod bolesnika sa HOPB ostaju mnogi poremećaji kao insuficijentna ventilacija, loše respiratorne navike, poremećaji u statici grudnog koša i kičmenog stuba, ispunjenost bronhijalnog stabla.
Radi postizanja trajnijih uspjeha, kao i stabilizacije bolesti,osim medikamentne terapije neophodno je primijeniti i postupke medicinske rehabilitacije u vidu toalete bronha, odlaganje kolabiranja bronha, produbljivanja disanja, usporenja ritma disanja, mobilizacije toraksa uz angažovanje prednjeg trbušnog zida kao potpora u radu dijafragme, poboljšanje posturalnog stava i poboljšanje kondicije bolesnika
Sa aspekta respiratorne kineziterapije svi pacijenti sa HOPB imaju korist od programa fizičkih vježbi sa poboljšanjem podnošenja vježbanja i poboljšanjem simptoma dispnee i opšte slabosti. Iako efektivan plućni rehabilitacijski program traje 6 sedmica, daljni produžetak programa rezultira efektivnijim rezultatima. Ukoliko je program vježbanja nastavljen i kod kuće, zdravstveni status pacijenta se održava iznad pre-rehabilitacijskog nivoa.
